Home › Encyclopedie › Wat is een dichtvorm?

Wat is een dichtvorm?

Definitie van dichtvorm

Een dichtvorm is een voorgedefinieerde vorm voor een gedicht.

Toelichting op de definitie van dichtvorm

Er bestaan veel verschillende dichtvormen, bijvoorbeeld: sonnet, haiku, kwatrijn, rondeel, limerick, ollekebolleke etc. Aan iedere dichtvorm zijn regels verbonden op het gebied van structuur, klank, ritme en/of inhoud. Wanneer een gedicht zich aan de regels van een bepaalde dichtvorm houdt, dan zeggen wij: 'Dit gedicht is een [dichtvorm]'.

Een voorbeeld kan dit wellicht verduidelijken:

De dichtvorm limerick kent een aantal regels op het gebied van structuur, klank, ritme en inhoud:

  • Structuur
    Een limerick bestaat altijd uit 5 regels.
  • Klank:
    Het rijmschema van een limerick is:
    a
    a
    b
    b
    a
  • Ritme:
    Het voorgeschreven metrum van een limerick is:
    ∪ — ∪ ∪ — ∪
    ∪ — ∪ ∪ — ∪
    ∪ — ∪ ∪ —
    ∪ — ∪ ∪ —
    ∪ — ∪ ∪ — ∪
  • Inhoud:
    Een limerick is humoristisch bedoeld met de point in de laatste regel. Ten slotte wordt in de eerste regel van een limerick meestal een mens of dier geïntroduceerd in combinatie met een plaatsnaam.

Bekijk nu het volgende korte gedicht van literator Robin Kerkhof:

Een slager uit Assen
hoort hoerige passen.
Hij kijkt op en fluit.
Zijn hand schiet nu uit.
Hij kan niet meer plassen.

Leg dit gedicht naast de bovengenoemde regels en je zult zien, dat het gedicht zich keurig houdt aan de regels voor een limerick. Daarom zeggen wij: 'Dit gedicht is een limerick'.

Overigens is het vrij zeldzaam dat een gedicht exact alle regels volgt van een dichtvorm. Vooral met betrekking tot metrum willen er weleens kleine afwijkingen bestaan. Dat heeft meestal als doel om het gedicht soepeler te laten lopen. Strikt vasthouden aan het voorgeschreven metrum, kan namelijk leiden tot kromme zinnen.

Met andere woorden: Een gedicht mag iets afwijken van de regels van een dichtvorm, zolang maar voldoende overeind blijft om de dichtvorm te herkennen.


Lijst met dichtvormen

Hieronder volgt een lijst met veelvoorkomende dichtvormen:

TIP: Dichten doe je zo
Wil jij een goede dichter worden? Dan is Dichten doe je zo een absolute musthave.