Vluchtelingenpoëzie
Definitie vluchtelingenpoëzie
Vluchtelingenpoëzie is poëzie van (voormalige) vluchtelingen dan wel poëzie over vluchten en/of vluchtelingen.
Toelichting definitie vluchtelingenpoëzie
Voor hen die vluchten of zijn gevlucht kan dichten een manier zijn om het leven zin te geven. Vluchtelingen en voormalig vluchtelingen kunnen gedichten schrijven over vluchten, maar zij kunnen ook dichten over andere onderwerpen. In beide gevallen spreken we van vluchtelingenpoëzie.
Het thema vluchten en vluchtelingen is niet alleen een thema van vluchtelingen zelf, maar ook een thema dat wordt gebruikt door Nederlandse dichters die zelf geen vluchtelingen zijn of waren. Vluchten en/of vluchtelingen moeten dan wel de hoofdthema's van het gedicht zijn: het is mogelijk dat een gedicht associaties oproept met het probleem van vluchten, hoewel het wellicht niet als zodanig is bedoeld. Het is dan niet in strikte zin vluchtelingenpoëzie.
Vluchtelingenpoëzie is de laatste tijd weer meer in de belangstelling komen te staan, door de recente wereldwijde toename van het aantal vluchtelingen. Echter ook los van de actualiteit zien wij vluchtelingenpoëzie als een verrijking van de Nederlandse poëzie.
Voorbeelden van vluchtelingenpoëzie
Als voorbeelden van vluchtelingenpoëzie citeren wij hieronder drie gedichten. De eerste twee gedichten zijn van voormalig vluchtelingen. Het derde gedicht is van Anna Vegter. Zij is zelf geen (voormalig) vluchteling, maar als Dichter des Vaderlands heeft zij wel een gedicht geschreven over het thema..
Gedicht van Haval Amin
Ons eerste voorbeeld van vluchtelingenpoëzie is een gedicht van Haval Amin. Hij vluchtte als journalist uit Irak en kwam naar Nederland met het idee om hier een eigen zaak te beginnen.
Vaderlijk advies
Zoon, vergeet wat de geschiedenisboeken
geschreven en verteld hebben
Ze zeggen dat wij heldhaftige
zonen van de krijgsgod zijn
Allemaal zijn we generaals
maar lees de ogen en je ziet
wat wij echt zijn
generaals van verloren oorlogen
Toch houden we nooit op met oorlogen
altijd winnaars op papier
altijd verliezers op de grond
generaals van verloren oorlogen
Lees geen geschiedenis meer, zoon
en maak jouw eigen geschiedenis
wellicht reinigt de jouwe de onze
of aait de vergetelheid onze mooie leugen
Haval Amin
LEESTIP: Veelzeggende cijfers
Verhalen en gedichten van vluchtelingen in Nederland.
Bovenstaande gedicht hebben wij overgenomen uit de bundel Veelzeggende cijfers, verhalen en gedichten van vluchtelingen in Nederland. Deze dichtbundel verscheen in 2000 en bevat veel verhalen en gedichten van (voormalig) vluchtelingen waaronder Haval Amin, Kader Abdollah en Ibrahim Selman.
Gedicht van Hrvoje Pero Senda
Ons tweede voorbeeld van vluchtelingenpoëzie is een gedicht van Hrvjo Pero Senda. Hij vluchtte in 1993 met zijn familie uit Bosnië naar Nederland. In 1997 won hij de Dunya poëzieprijs. In 1999 verscheen zijn eerste tweetalige bundel Brokstukken. Wij citeren hieronder het titelgedicht uit deze bundel.
Brokstukken
Van de zon stal ik een straal
En van een wolk een druppel
Om brokstukken van mij te zaaien
Op de vruchtbare bodem
Daar, ver weg in de woestijn
Verder van dromen
Wat zal er met mijn gedichten gebeuren
Verspreid als vervloekt zaad
Wat blijft er dan van mij
Wat blijft van mij
Hrvoje Pero Senda
LEESTIP: Voor de muur
Dichtbundel van de Bosnisch-Kroatische letterkundige en dichter Hrvoje Pero Senda.
Gedicht van Anne Vegter
Zoals wij eerder in dit artikel ook al aangaven, kunnen sommige gedichten van niet-vluchtelingen ook worden gerekend tot het genre van de vluchtelingenpoëzie. Als voorbeeld citeren wij hier een gedicht van de Dichter des Vaderlands, Anne Vegter. Zij schreef dit gedicht op 7 september 2015 naar aanleiding van de toenemende stroom vluchtelingen uit Syrië en andere landen.
Welkom in Nederland
Iemand zei geschiedenis zoekt naar evenwicht
De tellingen hebben ons overtuigd:
mensen en mogendheden in ongelijke mate.
Nu lopen de cijfers langs de wegen van Europa
vol speeksel,vol tranen, vol dringende verwachtingen.
En waar zou jij op hopen als je verhaal, je land,
je stad, je monument, je berg, je dorp, je eer,
je school, je huis, je deken, je matras,
je nachtrust dagelijks aan stukken werd gerukt?
Geschiedenis wordt evenwicht, maar niet vanzelf.
En onze harten slaan de tijd, beng, beng.
om het logeermatras te kloppen.
Anne Vegter
LEESTIP:
Wat helpt is een wonder
Alle gedichten die Anne Vegter schreef als Dichter des Vaderlands.
Bronvermelding:
Het gedicht van Haval Amin hebben wij overgenomen uit:
Het gedicht van Hrvoje Pero Senda hebben wij overgenomen uit:
- Hrvoje Pero Senda, 1999, Brokstukken, Maassluis: Uitgeverij de Brouwerij
Het gedicht van Anne Vegter hebben wij overgenomen van de officiële website van de Dichter des Vaderlands.
Gerelateerd: